Pynkhreh ka KSU ban Thom ia ka Sang ka Ma ban Im ka Jaidbynriew.

Hadien ba ka sorkar Meghalaya Democratic Alliance (MDA) ka la shimti ban pyniaid ia ka synshar ka khadar ha jylla Meghalaya, ka Khasi Students’ Union (KSU) ka la leit ban ia kynduh ia u Myntri Rangbah ka jylla lem bad katto katne na ka Cabinet ka jong ka sorkar ban pynsngew halor ki jingeh ba ka Jaidbynriew ka ia kynduh bad ki jingdonkam kyrkieh ban kyntiew bad pynneh pynsah ia ka Jaidbynriew Khasi. Ha ka 5 tarik u Iaiong 2018, ka seng ka la ai ia dorkhas ha ka kti u Conrad K Sangma, Myntri Rangbah ka jylla kaba kynthup ia ki katto katne ki mat kiba ktah bad ba donkam ia ka Jaidbynriew kum ka jingdawa ban pyntreikam mardor ia ka Inner Line Permit (ILP), ka jingpynrung ia ka ktien Khasi ha ka khyrnit kaba 8, ka jingkhuid jingsuba ha ka jingpynlong eksamin ka Meghalaya Public Service Commission (MPSC), ka jingpynbeit ia u pud u sam, ka Indo-Nepal Friendship Treaty 1950, ka Education Policy bad kiwei kiwei.

Mynta lajan dap 5 snem ba la synshar da ka sorkar MDA hynrei tad haduh ban pynmih ia kane ka kyrwoh ka KSU kam shym la iohi kino kino ki dak ki shin ha kaba ia dei bad ban pynurlong ia ki mat kiba ka seng ka la buh ha khmat ha sorkar ha u 2018. Pynban ka Jaidbynriew bad ka jylla baroh kawei ki hap ban mad pynban ia ki jingkhtang bad ki ummat ba laiphew jait katba dang mih ki sngi. Ka KSU mynnin ka sngi ka la leit ban ia kynduh ia ki nonghikai kiba sah miet habar Secretariat kiba ia khih ban kyntiew bad pynlait ia ki tulop ki jong ki hapoh ka shatri jong ka FASTOM. Ka jingiasyllok hapdeng ki nongialam ka KSU bad ka FASTOM ka la pynkthang ia ka seng ha kaba la shem ba shibun na ki jingkular jong ka sorkar ia kine ki nonghikai ka shu long tang ha suin, tang ha ki jingkular khlem da urlong wat tang khyndiat ruh. Kine kiei kei baroh ki pyni ba imat ka sorkar kam khein snep ym tang ia ki jingdawa ki nonghikai hynrei wat ia ka hok ka jong ki.

Ha kaba ia dei bad ka mat ILP, la shem ba kane ka mat ruh ka kut tang ha ki jingkular, pynban la wanrah da ka ain kaba long mar khongphong kata ka Citizenship Amendment Act (CAA). Ka jingdawa ka long ban teh lakam ia ka jingrung kyrthep ki mynder ki nongwei phewse la wanrah pynban da ka khyrdop ban ai jinglong nongshong shnong ba pura ia ki poiei na Bangladesh bad nawei nawei. Ka jingiakhih ba tyngeh jong ka seng, kiwei ki para sengbhalang bad ka jylla baroh kawei pyrshah ia ka ain iakjakor ka CAA ka la poi shaduh u pud ba da ki phew ngut ki dkhot ka KSU ki la shah pyndik ha ka tnad pulit ka jylla kaba la khot hajir ia ki na ka por sha ka por. 

Hapdeng kine ki jingiakhih la iohi ia ki jingshah thombor ki Khasi kum ha Them Metor, ha Rilbong (ka jingshah shoh khlem daw ki khynnah Khasi ha ki bar jylla), ha Golf links (ka jingshah pyniap bein u Phershanroy Myrthong), ha Ichamati (ka jingshah bom iap u Lurshai Hynniewta ha 

ki kharbang ki ba kyrshan CAA bad pyrshah ILP), ha Ghora Line, Laitumkhrah (ka jingshah shoh jong uwei u samla Khasi ba dang iaid lynti ha ki kharmetor), ha

Laitumkhrah (dang ha kine ki khyndiat taiew ki khar Nepali bad Mizo ki la tied jem ia uwei u samla Khasi haduh da poi ICU), ha Them Bijoy (ka jingshah pyniap uwei u samla Khasi ha ki dkhar kiba la bom iap ia u tang namar ba u dei u Khasi), ha khappud Assam kum ha Jatalong, Ri Bhoi District (ka jingshah shoh pynmynsaw ki rangbah Khasi ha ki Nepali), ha Madan Umwang (ka jingshah pyniap u Rangbah Tyngshain Mukhim ha ki Nepali) bad kiwei kiwei ki jingshah ban bein ki trai Ri trai muluk. Da bishar ia kine ki jingthombor ki Khasi ha la ka Ri la long jem daw namar ym ju jia koit hangno hangno ruh ba ki trai shnong kin shah iuhroit ha la ka jong ka rympei. Kine baroh ki pyni ba ka sorkar kam shym leh eiei ban pynshitom thikna ia ki runar mynder ba thombor ia ki Khasi, pynban ia ki Khasi pat ka thwet kum kito ki runar kiba la dep pyntriem ha jan baroh kawei ka sla pyrthei. 

Shaei ki khubor halor kitei ki mat haneng ba shah thombor ki Khasi? Katno ngut la kem? Shaei ki kyrwoh jong ka Home Department ynda la shah shoh ne shah pyniap ki Khasi? Ia ka Them Metor 

haduh mynta ym lah ban pynkhih. Lada ki trei ki ktah ha ki tnad sorkar balei ym phah sha quarter ne iing sah kiba la mang da kata ka tnad? Balei hap ai jaka kyrpang ia ki baroh shi Jaidbynriew ha Them Mawbah. Ka sorkar ka ong ban pynsah ia ki sha Jhalupara pynban ka jaka ba ki thmu ka dei ha Them Mawbah. Kane ka long kumba thok ba shukor ia u paidbah.

U pud u sam haduh mynta lyngkrang. Wat la ka jingiapynbeit pud ka la iaid shakhmat hynrei ki pulit Assam pat ki dang wan tuklar beit man ka por. Shaei ka Police Department jong ka Meghalaya? Lada peit i kumba ki pulit Assam kim khein snep ia ka sorkar bad pulit Meghalaya. 

Ka ktien Khasi ha ka khyrnit ba 8 ruh ka dang ha lyer. Ki surok la twa lut, ki jingshna la twa lut bad ki mat ka Jaidbynriew ruh imat ki la shah tap lut ha kine ki jingtwa.Ka jingbym lah ka sorkar ban pynbiang ia ki jingangnud ki paidbah ka la pynbitar shla ia ki paid Khasi khamtam ia ki khun samla. Ka sorkar kan hap ban pyrkhat bun bun sien haba ka ia kren ia kata ka jingsuk bad ka roi ka kiew. Ka suk ka sain bad ka roi ka kiew ka wan lyngba ka jingsngew shngain bad sngewhun ki trai Ri trai Muluk ka jylla. Ka seng ruh kam lah ban shu sngap bad long tang kum ki nongpeit kai ne ki nongbynniaw ha lynti ha syngkien. Ka KSU ka dawa ia hok ba ia ki trai Ri trai Muluk, ka sorkar kan hap ban pynbiang ia ki lad jingiada na ka jingrung kyrthep ki nongwei, ka jingbiang ha ka ioh ka kot, ka jingbiang ha ka kamai kajih, ka jingkyntiew 

kyrdan katkum ka juk kaba mynta ha ka pule puthi hynrei lada kan iai jia sah kumba ju long, shen ka jylla ka lah ban khihwin biang.

Ka Ri Khasi kan ym long kum ka Tripura da lei lei ruh em ha kaba ki trai jylla kin hap pule bad kren da ka ktien ki nongbuhai shnong, ban hap rieh sha khlaw sha btaw, ban hap shong rit mynsiem ha la ki iing, ban shah knieh ka synshar ka khadar bad kumta ter ter. Ka KSU kan thom ia ka sang ka ma ban pynskhem hi triang ia ka jinglong shngain ha la ka Ri.

Donald V Thabah

General Secretary

Khasi Students’ Union

Central Executive Council